Kennisbank voor het notariaat

Nieuwe Europese anti-witwasregelgeving

Kennisdossier

Op 30 mei 2024 heeft de Raad van de Europese Unie het nieuwe Europese anti-witwaspakket, waaronder een anti-witwasverordening, aangenomen. Dit is de laatste stap in het Europese wetgevingsproces (het pakket is eerder al door het Europees Parlement aangenomen).

Pakket

Het pakket bestaat uit:

  • een anti-witwasverordening voor de particuliere sector (waaronder het notariaat) (ook wel de Anti-Money Laundering Regulation (AMLR));

  • een verordening tot oprichting van een nieuwe EU anti-witwasautoriteit (AMLA) die bevoegd zal zijn om sancties en boeten op te leggen;

  • een richtlijn over anti-witwastoezichthouders op nationaal niveau en FIU’s in lidstaten; en

  • een verordening om overmakingen van cryptoactiva transparanter en beter traceerbaar te maken.

De nieuwe anti-witwasverordening zal vanaf 10 juli 2027 van toepassing zijn1 en de huidige Wwft (gebaseerd op een Europese richtlijn) grotendeels vervangen.

Voor het notariaat

Het nieuwe Europese anti-witwaspakket breng onder meer de volgende veranderingen voor het notariaat mee.

[Deze tekst is niet uitputtend en wordt voortdurend aangevuld]

UBO

  • UBO-drempel: 25% of meer i.p.v. meer dan 25%
    De drempel voor het zijn van uiteindelijk belanghebbende wordt vastgesteld op ‘25% of meer’ (aandelen, stemrechten, eigendomsbelang), in plaats van het huidige (Nederlandse) criterium ‘meer dan 25%’. Dat kan gevolgen hebben voor het UBO-onderzoek bij bestaande cliënten (bijvoorbeeld een 25%-aandeelhouder die opeens wel UBO is), maar ook voor de UBO-registratie van die bestaande entiteiten.

  • Lagere UBO-drempel bij aan te wijzen categorieën verhoogd risico entiteiten

    De verordening voorziet in de mogelijkheid om voor bepaalde categorieën entiteiten een lagere UBO-drempel vast te stellen, vanwege een verhoogd risico op witwassen of terrorismefinanciering. Lidstaten kunnen voorstellen doen voor dergelijke categorieën entiteiten, waarna de Europese Commissie de categorieën én de UBO-grens kan vaststellen. In beginsel niet hoger dan 15%, maar in uitzonderingsgevallen tussen de 15% en de 25%.

  • Registratieplicht UBO-register entiteiten van buiten de EU
    De verordening voorziet in een registratieplicht voor het UBO-register voor entiteiten van buiten de EU in – nog vast te stellen – hoog risico omstandigheden, als zo’n entiteit een zakelijke relatie aangaat met een Wwft-instelling in de EU, onroerend goed of andere grootwaardeproducten verwerft in de EU, of bepaalde aanbestedingen wint in de EU. Wat betreft de verwerving van onroerend goed geldt de registratieplicht met terugwerkende kracht tot verwerving per 1 januari 2014.

PEP

  • Burgemeesters soms ook PEP
    De lijst met PEP-functies wordt uitgebreid met onder meer burgemeesters van steden met meer dan 50.000 inwoners.2 Lidstaten kunnen de drempel van het inwonersaantal verlagen. Net als de Wwft schrijft de verordening verscherpt onderzoek voor bij een cliënt of UBO die PEP is. AMLA (de nieuwe EU anti-witwasautoriteit) zal richtsnoeren publiceren waarin bepaalde categorieën PEP-functies worden gekoppeld aan risiconiveaus.

  • Broers en zussen van bepaalde PEP’s
    Voor bepaalde familieleden van PEP’s geldt een gelijk regime als voor PEP’s. Het begrip familielid wordt uitgebreid met broers en zussen van staatshoofden, regeringsleiders, ministers en onderministers en staatssecretarissen.3

Contantenlimiet

Personen die goederen verhandelen of diensten verlenen, mogen uitsluitend contante betalingen aanvaarden of doen tot een bedrag van € 10.000. Lidstaten mogen een lagere limiet vaststellen.

Nederland is al doende met een wettelijke limiet op contante betalingen boven € 3.000 voor goederen. Inmiddels zijn er ook plannen voor een contantenlimiet bij diensten.

Voor het notariaat geldt overigens sinds 1 mei 2019 op grond van het Reglement contanten al een verbod om meer dan € 2.500 aan te nemen.

Wwft-instellingen erbij

De lijst van Wwft-instellingen wordt uitgebreid met onder meer:4

  • crowdfunding dienstverleners en tussenpersonen (waaronder platforms);

  • cryptodienstverleners;

  • professionele voetbalclubs bij bepaalde transacties en voetbalmakelaars (maar voor deze instellingen is de AMLR pas vanaf 10 juli 2029 van toepassing5).

Met die instellingen kan het notariaat te maken krijgen in de praktijk, als cliënt of (tussenpersoon bij een) financier bij een transactie.

1  Art. 90 AMLR.

2  Art. 2 lid 1 onder 34 sub a onder viii AMLR.

3  Art. 2 lid 1 onder 35 sub d AMLR.

4  Art. 3 AMLR.

5  Art. 90 jo. art. 3 lid 3 sub n en o AMLR.