Kennisbank voor het notariaat
Wetstoelichting

De gevolgen van het niet nakomen van een verbintenis (art. 6:74 - 6:84 BW)

Bijgewerkt tot 03-10-2024 Auteur De redactie

1 InleidingIedere tekortkoming in de nakoming van een verbintenis (wanprestatie) leidt tot een schadevergoedingsplicht, tenzij de tekortkoming de schuldenaar niet kan worden toegerekend (art. 6:74 BW). Dit laatste wordt in art. 6:75 BW nader uitgewerkt. Een tekortkoming komt niet voor rekening van de schuldenaar indien geen sprake is van schuld of ingeval de schade volgens wet, rechtshandeling of verkeersopvatting niet voor rekening komt van de schuldenaar. Deze uitzonderingen worden aange…

Verder lezen?

Om dit document te kunnen bekijken, moet u ingelogd zijn.


Inloggen via Legal Intelligence

Geen inloggegevens?

Heeft u nog geen inloggegevens, dan kunt u een abonnement afsluiten.

Bent u werkzaam op het notariële en/of fiscale werkterrein en wilt u het gebruik van Via Juridica ervaren?
Vraag een gratis proefabonnement aan en probeer Via Juridica één maand uit!

Voor (voltijd)studenten is een gratis studentenabonnement beschikbaar.


Gebruikers van Via Juridica

Bekijk alle

Wet- en regelgeving


Artikel 74

  • 1

    Iedere tekortkoming in de nakoming van een verbintenis verplicht de schuldenaar de schade die de schuldeiser daardoor lijdt te vergoeden, tenzij de tekortkoming de schuldenaar niet kan worden toegerekend.

  • 2

    Voor zover nakoming niet reeds blijvend onmogelijk is, vindt lid 1 slechts toepassing met inachtneming van hetgeen is bepaald in de tweede paragraaf betreffende het verzuim van de schuldenaar.


Artikel 75

Een tekortkoming kan de schuldenaar niet worden toegerekend, indien zij niet is te wijten aan zijn schuld, noch krachtens wet, rechtshandeling of in het verkeer geldende opvattingen voor zijn rekening komt.


Artikel 76

Maakt de schuldenaar bij de uitvoering van een verbintenis gebruik van de hulp van andere personen, dan is hij voor hun gedragingen op gelijke wijze als voor eigen gedragingen aansprakelijk.


Artikel 77

Wordt bij de uitvoering van een verbintenis gebruik gemaakt van een zaak die daartoe ongeschikt is, dan wordt de tekortkoming die daardoor ontstaat de schuldenaar toegerekend, tenzij dit, gelet op inhoud en strekking van de rechtshandeling waaruit de verbintenis voortspruit, de in het verkeer geldende opvattingen en de overige omstandigheden van het geval, onredelijk zou zijn.


Artikel 78

  • 1

    Indien een tekortkoming de schuldenaar niet kan worden toegerekend, maar hij in verband met die tekortkoming een voordeel geniet dat hij bij behoorlijke nakoming niet zou hebben gehad, heeft de schuldeiser met toepassing van de regels betreffende ongerechtvaardigde verrijking recht op vergoeding van zijn schade tot ten hoogste het bedrag van dit voordeel.

  • 2

    Bestaat dit voordeel uit een vordering op een derde, dan kan de schuldenaar aan het vorige lid voldoen door overdracht van die vordering.


Artikel 79

Is de schuldeiser wiens schuldenaar door een hem niet toe te rekenen oorzaak verhinderd is na te komen, desondanks in staat zelf zich door executie of verrekening het verschuldigde te verschaffen, dan is hij daartoe bevoegd.


Artikel 80

  • 1

    De gevolgen van niet-nakoming treden reeds in voordat de vordering opeisbaar is:

    • a.

      indien vaststaat dat nakoming zonder tekortkoming onmogelijk zal zijn;

    • b.

      indien de schuldeiser uit een mededeling van de schuldenaar moet afleiden dat deze in de nakoming zal tekortschieten; of

    • c.

      indien de schuldeiser goede gronden heeft te vrezen dat de schuldenaar in de nakoming zal tekortschieten en deze niet voldoet aan een schriftelijke aanmaning met opgave van die gronden om zich binnen een bij die aanmaning gestelde redelijke termijn bereid te verklaren zijn verplichtingen na te komen.

  • 2

    Het oorspronkelijke tijdstip van opeisbaarheid blijft gelden voor de verschuldigdheid van schadevergoeding wegens vertraging en de toerekening aan de schuldenaar van onmogelijk worden van nakoming tijdens zijn verzuim.


Artikel 81

De schuldenaar is in verzuim gedurende de tijd dat de prestatie uitblijft nadat zij opeisbaar is geworden en aan de eisen van de artikelen 82 en 83 is voldaan, behalve voor zover de vertraging hem niet kan worden toegerekend of nakoming reeds blijvend onmogelijk is.


Artikel 82

  • 1

    Het verzuim treedt in, wanneer de schuldenaar in gebreke wordt gesteld bij een schriftelijke aanmaning waarbij hem een redelijke termijn voor de nakoming wordt gesteld, en nakoming binnen deze termijn uitblijft.

  • 2

    Indien de schuldenaar tijdelijk niet kan nakomen of uit zijn houding blijkt dat aanmaning nutteloos zou zijn, kan de ingebrekestelling plaatsvinden door een schriftelijke mededeling waaruit blijkt dat hij voor het uitblijven van de nakoming aansprakelijk wordt gesteld.


Artikel 83

Het verzuim treedt zonder ingebrekestelling in:

  • a.

    wanneer een voor de voldoening bepaalde termijn verstrijkt zonder dat de verbintenis is nagekomen, tenzij blijkt dat de termijn een andere strekking heeft;

  • b.

    wanneer de verbintenis voortvloeit uit onrechtmatige daad of strekt tot schadevergoeding als bedoeld in artikel 74 lid 1 en de verbintenis niet terstond wordt nagekomen;

  • c.

    wanneer de schuldeiser uit een mededeling van de schuldenaar moet afleiden dat deze in de nakoming van de verbintenis zal tekortschieten.


Artikel 84

Elke onmogelijkheid van nakoming, ontstaan tijdens het verzuim van de schuldenaar en niet toe te rekenen aan de schuldeiser, wordt aan de schuldenaar toegerekend; deze moet de daardoor ontstane schade vergoeden, tenzij de schuldeiser de schade ook bij behoorlijke en tijdige nakoming zou hebben geleden.


Rechtspraak

Titel Instantie Datum Nummer
Coronacrisis komt voor risico koper, beroep op overmacht en onvoorziene omstandigheden slaagt niet Instantie Rechtbank Amsterdam Datum 20-05-2020 Nummer ECLI:NL:RBAMS:2020:2647
Boete verschuldigd door tekortkoming vòòr opeisbaarheid op grond van art. 6:80 lid 1 onder c BW Instantie Gerechtshof Den Haag Datum 19-05-2020 Nummer ECLI:NL:GHDHA:2020:892
Eerder gestelde termijnen en sommaties van belang voor vraag naar verzuim schuldenaar Instantie Hoge Raad Datum 11-10-2019 Nummer ECLI:NL:HR:2019:1581
Overschrijding overeengekomen bouwtermijn is fataal (art. 6:83) Instantie Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden Datum 20-11-2018 Nummer ECLI:NL:GHARL:2018:10102
Renteclausule in hypotheekakte slechts van belang voor partijen; uitleg door middel van het Haviltex-criterium Instantie Hoge Raad Datum 08-07-2016 Nummer ECLI:NL:HR:2016:1511
Vordering tot opheffing loonbeslag afgewezen omdat buitenlands huwelijksvermogensregime niet kenbaar is gemaakt Instantie Rechtbank Rotterdam Datum 07-12-2015 Nummer ECLI:NL:RBROT:2015:9823
Ook 'Haviltexen' als standpunten van partijen elkaar uitsluiten Instantie Hoge Raad Datum 13-11-2015 Nummer ECLI:NL:HR:2015:3303
Koper handelt onrechtmatig indien oudere koopovereenkomst niet nietig is vanwege zwart-geld beding Instantie Gerechtshof 's-Hertogenbosch Datum 18-08-2015 Nummer ECLI:NL:GHSHE:2015:3241
Aanvaarding voorkeursrecht onder voorbehoud van financiering is geen aanvaarding aanbod Instantie Rechtbank Rotterdam Datum 01-07-2015 Nummer ECLI:NL:RBROT:2015:4746
Koper die een aanvankelijk onbekend voorkeursrecht schendt, handelt alleen onder bijzondere omstandigheden onrechtmatig Instantie Hoge Raad Datum 28-03-2014 Nummer ECLI:NL:HR:2014:740
Aanspraak op schadevergoeding in relatie tot contractuele boete Instantie Hoge Raad Datum 07-02-2014 Nummer ECLI:NL:HR:2014:259
Twee boetebedingen uit NVM-modelkoopakte zijn niet naast elkaar verschuldigd (II) Instantie Gerechtshof 's-Hertogenbosch Datum 25-06-2013 Nummer ECLI:NL:GHSHE:2013:2441
Bij koop woning tussen particulieren hoeft rechter niet minder terughoudend te zijn met matiging Instantie Hoge Raad Datum 13-07-2012 Nummer ECLI:NL:HR:2012:BW4986
Het laten verlopen van de termijn voor het financieringsvoorbehoud komt voor rekening van de koper Instantie Gerechtshof Leeuwarden Datum 28-02-2012 Nummer ECLI:NL:GHLEE:2012:BV7291
Twee boetebedingen uit NVM-modelkoopakte zijn niet naast elkaar verschuldigd (I) Instantie Gerechtshof Arnhem Datum 28-12-2010 Nummer ECLI:NL:GHARN:2010:BO9000
Matiging van boete pas als boetebeding leidt tot buitensporig en daarom onaanvaardbaar resultaat Instantie Hoge Raad Datum 27-04-2007 Nummer ECLI:NL:HR:2007:AZ6638
Klachtplicht art. 6:89 BW kan niet worden toegepast als een prestatie helemaal niet is nagekomen Instantie Hoge Raad Datum 23-03-2007 Nummer ECLI:NL:HR:2007:AZ3531
Bij invulling 'normaal gebruik' is de bedoeling van contracterende partijen doorslaggevend Instantie Hoge Raad Datum 23-12-2005 Nummer ECLI:NL:HR:2005:AU2414
Schuldenaar is in verzuim vanaf moment dat hij in gebreke is van nakoming Instantie Hoge Raad Datum 22-10-2004 Nummer ECLI:NL:HR:2004:AO9494
Komt tekortkoming krachtens verkeersopvattingen voor rekening van schuldenaar? Instantie Hoge Raad Datum 27-04-2001 Nummer ECLI:NL:HR:2001:AB1338
Non-conformiteit niet voldoende voor aansprakelijkheid Instantie Hoge Raad Datum 09-01-1998 Nummer ECLI:NL:HR:1998:ZC2541

Literatuur

Titel Auteur(s) Bron
Titel Verzuim zonder ingebrekestelling (art. 6:83 BW) Auteur(s) J.J. Dammingh Bron ORP 2024/160
Titel Klassiekers: Brok/Huberts en Oerlemans/Driessen: voor schadevergoeding is (alleen) non-conformiteit niet voldoende Auteur(s) J.J. Dammingh Bron ORP 2023/169
Inhoudsopgave
Overzicht
Wetstructuur
Civiel