Kennisbank voor het notariaat
Wetstoelichting

Reikwijdte erfbelasting (art. 1 SW)

Bijgewerkt tot 13-11-2024 Auteur mr. E.M.A. (Els Marie) van Amersfoort

1 InleidingOp grond van de Successiewet 1956 (hierna: Successiewet of SW) wordt erfbelasting en schenkbelasting geheven (art. 1 lid 1 SW). In deze toelichting wordt ingegaan op de heffing erfbelasting wegens een verkrijging krachtens erfrecht.1.1 ErfbelastingErfbelasting wordt geheven over de waarde van al wat krachtens erfrecht wordt verkregen door het overlijden van iemand die ten tijde van het overlijden in Nederland woonde. Dit betreft verkrijgingen door erfgenamen, legatarissen of las…

Verder lezen?

Om dit document te kunnen bekijken, moet u ingelogd zijn.


Inloggen via Legal Intelligence

Geen inloggegevens?

Heeft u nog geen inloggegevens, dan kunt u een abonnement afsluiten.

Bent u werkzaam op het notariële en/of fiscale werkterrein en wilt u het gebruik van Via Juridica ervaren?
Vraag een gratis proefabonnement aan en probeer Via Juridica één maand uit!

Voor (voltijd)studenten is een gratis studentenabonnement beschikbaar.


Gebruikers van Via Juridica

Bekijk alle

Wet- en regelgeving


Artikel 1

  • 1

    Krachtens deze wet worden de volgende belastingen geheven:

    • 1°.

      erfbelasting over de waarde van al wat krachtens erfrecht wordt verkregen door het overlijden van iemand die ten tijde van het overlijden in Nederland woonde;

    • 2°.

      schenkbelasting over de waarde van al wat krachtens schenking wordt verkregen van iemand die ten tijde van de schenking in Nederland woonde.

  • 2

    Onder verkrijging krachtens erfrecht wordt voor de toepassing van deze wet mede verstaan de verkrijging van vergunningen en aanspraken bij of na het overlijden van de erflater indien die verkrijging rechtstreeks verband houdt met de omstandigheid dat de erflater die of dergelijke vergunningen en aanspraken bezat.

  • 3

    De verkrijging ten gevolge van de vaststelling van een rentevergoeding op grond van:

    • a.

      een uiterste wilsbeschikking ten aanzien van vorderingen en schulden die zijn ontstaan krachtens erfrecht, of

    • b.

      een overeenkomst als bedoeld in artikel 13, vierde lid, van Boek 4 van het Burgerlijk Wetboek, wordt voor de toepassing van deze wet geacht alleen krachtens erfrecht door het overlijden te zijn verkregen indien deze binnen de met inachtneming van artikel 45 vastgestelde aangiftetermijn is vastgesteld of overeengekomen.

  • 4

    Indien de rentevergoeding, bedoeld in het derde lid, wordt vastgesteld of overeengekomen na de in dat lid bedoelde termijn, wordt het daaruit voortvloeiende voordeel geacht krachtens schenking te zijn verkregen.

  • 5

    De verkrijging krachtens de uitoefening van een wilsrecht als bedoeld in de artikelen 19, 20, 21 en 22 van Boek 4 van het Burgerlijk Wetboek wordt voor de toepassing van deze wet niet aangemerkt als een verkrijging krachtens erfrecht.

  • 6

    Indien ten gevolge van uiterste wilsbeschikkingen die inhoudelijk overeenkomen met het bepaalde in afdeling 1 van titel 3 van Boek 4 van het Burgerlijk Wetboek wilsrechten opkomen, worden die voor de toepassing van deze wet op dezelfde wijze behandeld als wilsrechten als bedoeld in de artikelen 19, 20, 21 en 22 van Boek 4 van het Burgerlijk Wetboek.

  • 7

    Onder schenking wordt voor de toepassing van deze wet verstaan de gift, bedoeld in artikel 186, tweede lid, van Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek, voor zover artikel 13 niet van toepassing is, en voorts de voldoening aan een natuurlijke verbintenis als bedoeld in artikel 3 van Boek 6 van het Burgerlijk Wetboek.

  • 8

    Onder schenking wordt niet begrepen de bevoordeling als gevolg van verwerping door een erfgenaam of legataris, noch de bevoordeling als gevolg van het afzien door de echtgenoot van een wettelijke verdeling van de nalatenschap op de voet van artikel 18 van Boek 4 van het Burgerlijk Wetboek.

  • 9

    Een gift onder opschortende voorwaarde wordt voor de toepassing van deze wet geacht tot stand te komen op het moment dat de voorwaarde wordt vervuld.


Kennisdossiers

Titel Categorie
Titel Andere wettelijke rechten Categorie Erfrecht
Titel Wettelijke verdeling en wilsrechten Categorie Erfrecht
Titel Quasi-wettelijke verdeling Categorie Familievermogensrecht
Titel Internationaal familierecht Categorie Familierecht (overig)
Titel Ficties SW Categorie Belastingrecht
Titel Kennisgroepstandpunten Successiewet Categorie Belastingrecht

Rechtspraak

Titel Instantie Datum Nummer
Quasi-wettelijke verdeling leidt tot verkrijging onderbedelingsvordering voor de Successiewet Instantie Rechtbank Gelderland Datum 14-10-2024 Nummer ECLI:NL:RBGEL:2024:6970
Keuze om ziekte (langdurig) te laten behandelen in Nederland was doorslaggevend bij bepaling woonplaats voor SW Instantie Rechtbank Noord-Holland Datum 26-06-2023 Nummer ECLI:NL:RBNHO:2023:6870
Onherroepelijke uitdelingslijst vormt basis voor aanslag erfbelasting Instantie Rechtbank Noord-Nederland Datum 27-02-2023 Nummer ECLI:NL:RBNNE:2023:699
Verschuldigde erfbelasting leidt tot individuele en buitensporige last bij erfgename Instantie Gerechtshof Den Haag Datum 25-05-2022 Nummer ECLI:NL:GHDHA:2022:906
Betaling op grond van vaststellingsovereenkomst vormt verkrijging krachtens erfrecht Instantie Rechtbank Zeeland-West-Brabant Datum 24-05-2018 Nummer ECLI:NL:RBZWB:2018:3329
Verkrijging fictief vruchtgebruik op grond van quasi-wettelijke verdeling kwalificeert als verkrijging krachtens erfrecht Instantie Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden Datum 09-01-2018 Nummer ECLI:NL:GHARL:2018:199
Woonplaats van erflater voor erfbelasting is Nederland, ondanks intentie terug te keren naar buitenland Instantie Rechtbank Noord-Holland Datum 16-09-2016 Nummer ECLI:NL:RBNHO:2016:7553
Moet bij berekening van overbedelingsschuld worden uitgegaan van enkelvoudige of samengestelde rente? Instantie Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden Datum 20-05-2014 Nummer ECLI:NL:GHARL:2014:4217
Overeengekomen rente wordt toch gevolgd voor heffing successierecht ondanks ontbreken tenzij-clausule Instantie Hoge Raad Datum 25-06-2010 Nummer ECLI:NL:HR:2010:BM9157
Van testament zonder tenzij-clausule afwijkende renteovereenkomst is een verkrijging krachtens erfrecht en geen schenking Instantie Hoge Raad Datum 25-06-2010 Nummer ECLI:NL:HR:2010:BL5593
Onderhandse schuldigerkenning leidt niet tot aftrekbare schuld van de nalatenschap Instantie Rechtbank 's-Gravenhage Datum 10-03-2010 Nummer ECLI:NL:RBSGR:2010:BL8695
Aflossing niet-opeisbare vordering was schenking van fictief vruchtgebruik Instantie Rechtbank Breda Datum 13-08-2007 Nummer ECLI:NL:RBBRE:2007:BB2618
Econoom bij leven, juridisch eigendom bij overlijden Instantie Hoge Raad Datum 10-08-2007 Nummer ECLI:NL:HR:2007:AY9435
Een recht van gebruik of bewoning eindigt behoudens andersluidend beding niet doordat de rechthebbende duurzaam geen gebruik maakt van zijn recht Instantie Hoge Raad Datum 30-06-1999 Nummer ECLI:NL:HR:1999:AA2792

Wetsvoorstellen

Titel Dossiernr. Status Samenvatting
Belastingplan 2016 Dossiernr. 34302 Status In werking getreden Samenvatting -
Successiewet 1956 (modernisering 1-1-2010) Dossiernr. 31930 Status In werking getreden Samenvatting -

Beleidsbesluiten

Titel Instantie Datum Nummer Samenvatting
Instantie Ministerie van Financiën Datum 13-12-2022 Nummer 2022-0000023865 Samenvatting Beleidsbesluit vrijstellingen schenk- en erfbelasting geactualiseerd Het besluit treedt in werking met ingang van 1 januari…
Instantie Ministerie van Financiën Datum 19-11-2021 Nummer (geen nummer) Samenvatting Naar aanleiding van een Wob-verzoek heeft de Minister van Financiën de handboeken erf- en schenkbelasting van de Belast…
Instantie Ministerie van Financiën Datum 22-08-2018 Nummer 2018-0000116665 Samenvatting De Staatssecretaris van Financiën heeft voor de tweede keer vragen beantwoord die zijn gesteld naar aanleiding van het…
Instantie Ministerie van Financiën Datum 20-06-2018 Nummer 2018-0000103361 Samenvatting De Staatssecretaris van Financiën heeft vragen beantwoord die zijn gesteld naar aanleiding van het besluit van 29 maart…
Instantie Ministerie van Financiën Datum 29-03-2018 Nummer 2018-45958 Samenvatting Dit besluit wijzigt het besluit van 5 juli 2010 (nr. DGB2010/872M).In het wetsvoorstel Overige Fiscale Maatregelen 2018 was…
Instantie Belastingdienst Datum 20-12-2017 Nummer (geen nummer) Samenvatting Behandeling aangifte erfbelasting 2017 met voorrangDoor problemen met de automatisering lukt het de belastingdienst niet bin…
Instantie Ministerie van Financiën Datum 15-10-2014 Nummer BLKB2013M/1870M Samenvatting Het besluit inzake internationale aspecten van schenk- en erfbelasting is geactualiseerd. Nieuw is dat in grensoverschrijden…
Instantie Belastingdienst Datum 21-12-2013 Nummer (geen nummer) Samenvatting In Vakstudie-Nieuws (V-N 2013/40.14) is een brief van de Belastingdienst gepubliceerd over de afwikkeling van een nalatensch…
Instantie Ministerie van Financiën Datum 06-02-2012 Nummer DB2012-34 Samenvatting
Instantie Ministerie van Financiën Datum 05-07-2010 Nummer DGB2010/872M Samenvatting Onderdeel 3 van dit besluit is gewijzigd bij besluit van 29 maart 2018 (nr 2018-45958). De wijziging houdt verband met de to…
Instantie Ministerie van Financiën Datum 20-04-2010 Nummer DGB2010/1572M Samenvatting
Instantie Ministerie van Financiën Datum 17-12-2009 Nummer DB 2009-175 Samenvatting
Instantie Ministerie van Financiën Datum 16-12-2009 Nummer CPP2009/2357M Samenvatting
Instantie Ministerie van Financiën Datum 27-05-2008 Nummer CPP2008/302M Samenvatting
Instantie Ministerie van Financiën Datum 08-03-2005 Nummer DGB 2005-598 Samenvatting
Titel Instantie Datum Nummer Samenvatting
Instantie Ministerie van Financiën Datum 29-11-2018 Nummer 2018-194402 Samenvatting Bij besluit van 29 november 2018 is het beleid inzake de vrijstellingen in de Successiewet geactualiseerd. Daarbij is…
Instantie Ministerie van Financiën Datum 25-05-2010 Nummer DGB2010/878M Samenvatting
Instantie Ministerie van Financiën Datum 14-10-2008 Nummer CPP2008/1426M Samenvatting
Instantie Ministerie van Financiën Datum 19-08-2003 Nummer CPP2003/1973M Samenvatting
Instantie Ministerie van Financiën Datum 19-12-2002 Nummer CPP2002/3210M Samenvatting

Literatuur

Titel Auteur(s) Bron
Titel De Successiewet en tijdstipbelasting Auteur(s) N.C.G. Gubbels Bron WPNR 2023/7440
Titel De (quasi)wettelijke verdeling en renteafspraak Auteur(s) I.J.F.A. van Vijfeijken Bron WPNR 2023/7421
Titel En nu een echte inflatiecorrectie in het erfrecht Auteur(s) P. Blokland Bron WPNR 2022/7377
Titel De huwelijksgemeenschap met ongelijke breukdelen als belastbaar feit voor de Successiewet Auteur(s) A.E. de Leeuw Bron WPNR 2022/7375
Titel Is de huwelijksgoederengemeenschap een geschenk? Auteur(s) P.A. Schut, R.J. Bruggink Bron WFR 2022/48
Titel Fiscaalvriendelijk schenken met een familiefonds Auteur(s) A. van Maurik Bron PE Notariaat 2021/38
Titel The devil is in the detail: fiscale indicatoren ter bepaling van het inwonerschap Auteur(s) J.M. de Bont Bron Vp-bulletin 2021/9
Titel Afkoop van een erfrechtelijke niet-opeisbare vordering: tot welk bedrag? Auteur(s) L.E. Welkers, R.D. de Jong Bron FBN 2020/23
Titel Vastgoed in een fonds voor gemene rekening: (on)terechte cumulatie van overdrachtsbelasting en schenkbelasting Auteur(s) M.J. Nagel Bron Vp-bulletin 2019/13
Titel Vervroegde aflossing van een erfrechtelijke overbedelingsschuld: schenking? Auteur(s) P.G.H. Albert Bron WFR 2018/121
Titel Het begrip 'gift' in de Successiewet Auteur(s) N.C.G. Gubbels Bron WPNR 2017/7165
Titel Aflossing van een niet-opeisbare geldvordering: welke waarde? Auteur(s) F.A.M. Schoenmaker Bron FTV 2017/23
Titel De invloed van de erfrechtelijke renteovereenkomst en de testamentaire rente op de legitieme portie en de positie van andere schuldeisers van de langstlevende Auteur(s) A.J. Luimes Bron WPNR 2015/7081

Praktisch

Titel Bron Type Categorie
Fictief vruchtgebruik Bron Via Juridica Type Schenken en erven Categorie Rekentools
Erfbelasting berekenen Bron Belastingdienst Type Schenken en erven Categorie Rekentools
Inhoudsopgave
Overzicht
Wetstructuur
Fiscaal

Tarief erf- en schenkbelasting (art. 24 SW) Erfbelasting bij partners (art. 25 SW) Schenkbelasting bij partners (art. 26 SW) Schenkbelasting afgezonderd particulier vermogen (art. 26a SW) Samenvoeging schenkingen binnen een jaar (art. 27 SW) Schenkingen aan kinderen binnen een jaar (art. 28 SW) Onzekerheid over verwantschap (art. 29 SW) Verwerping en afstand (art. 30 SW) Afstand door bezwaarde (art. 31 SW) Vrijstellingen erfbelasting (art. 32 SW) ANBI en erfbelasting (art. 32 lid 1 onder 3 SW) Omvang vrijstellingen erfbelasting (art. 32 lid 1 onder 4 SW) Verkrijging pensioenregeling en lijfrenten (art. 32 lid 1 onder 5 SW) SBBI en erfbelasting (art. 32 lid 1 onder 8 SW) Steunstichting SBBI en erfbelasting (art. 32 lid 1 onder 9 SW) Vrijstelling erfbelasting voor werknemer erflater (gevolgen testamentair loon, salaire differé en executeursloon) (art. 32 lid 1 onder 10 SW) Vrijstelling erfbelasting voor nog niet vorderbare termijnen van renten, uitkeringen, bezoldigingen en andere inkomsten (art. 32 lid 1 onder 11 SW) Pensioenimputatie (art. 32 lid 2 SW) Definitie lijfrenten (art. 32 lid 4 SW) Vrijstellingen schenkbelasting (art. 33 SW) ANBI en schenkbelasting (art. 33 onder 4 SW) Schenkvrijstelling ouder-kind (art. 33 onder 5 SW) Schenkvrijstelling overige verkrijgers (art. 33 onder 7 SW) Schenkvrijstelling voor onvermogenden (art. 33 onder 8 SW) Vrijstelling bij samenloop schenkbelasting met inkomstenbelasting of vennootschapsbelasting (art. 33 onder 9 SW) Schenking aan een rechtspersoon ter bevordering van werknemersbelangen (art. 33 onder 11 SW) Voldoen aan natuurlijke verbintenis (art. 33 onder 12 SW) SBBI en schenkbelasting (art. 33 onder 13 SW) Steunstichting SBBI en schenkbelasting (art. 33 onder 14 SW) Definitie schenking ten behoeve van eigen woning (art. 33a SW) Samenloop verhoogde schenkvrijstellingen eigen woning (art. 82a SW)

Tarief overdrachtsbelasting (art. 14 WBR) Vrijstelling algemeen (art. 15 WBR) Vrijstelling btw-belaste levering (art. 15.1.a WBR) Vrijstelling bedrijfsoverdracht binnen familiesfeer (art. 15.1.b WBR) Vrijstelling publiekrechtelijke lichamen (art. 15.1.c WBR) Vrijstelling inbreng onderneming in personenvennootschap en omzetting in NV of BV (art. 15.1.e WBR) Vrijstelling verdeling of vereffening (art. 15.1.f WBR) Vrijstelling verdeling gemeenschap samenwoners (art. 15.1.g WBR) Vrijstelling bij fusie, splitsing en interne reorganisatie (art. 15.1.h WBR) Vrijstelling aangebrachte zaken (art. 15.1.i WBR) Vrijstelling voor verkrijging bestemd voor onderwijs (art. 15.1.k WBR) Vrijstelling ruilverkaveling (art. 15.1.l WBR) Vrijstelling bureau beheer landbouwgronden (art. 15.1.m WBR) Woningbouwlichamen (art. 15.1.n WBR) Vrijstelling stedelijke herstructurering (art. 15.1.o WBR) Verkrijging van lichaam ter bevordering van stedelijke herstructurering (art. 15.1.oa WBR) Startersvrijstelling (art. 15.1.p WBR) Monumentenvrijstelling (vervallen) (art. 15.1.p WBR) Cultuurgrondvrijstelling (art. 15.1.q WBR) Vrijstelling bij herstel in oude toestand (art. 15.1.r WBR) Vrijstelling natuurgrond (art. 15.1.s WBR) Vrijstelling verkoopregulerend beding (Art. 15.1.t WBR) Vrijstelling Staatsbosbeheer (art. 15.1.u WBR) Vrijstelling uitoefenen wilsrecht (art. 15.1.x WBR) Vrijstelling bij verkrijging (kabel)netten (art. 15.1.y WBR) Tijdelijke vrijstelling inbreng van tbs-pand in NV/BV (vervallen) (art. 15.1.z WBR) Anti-ontgaansbepaling (art. 15 lid 4 WBR) Beperking samenloopvrijstelling bij verkrijging aandelen (art. 15 lid 11 WBR) Schriftelijke verklaring en onvoorziene omstandigheden (art. 15a WBR) Tijdelijke vrijstellingen overdrachtsbelasting 2024